Tưới nước có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng và năng suất của cây trồng. Do đó, dù áp dụng biện pháp, kỹ thuật tưới nào đi nữa thì đều phải đáp ứng đủ nhu cầu nước ở mỗi giai đoạn sinh trưởng của cây, đồng thời tránh tình trạng lãng phí nước, khiến đất ngập úng tạo điều kiện phát sinh mầm bệnh. Sau đây, mời bà con cùng Agmin tìm hiểu các lưu ý quan trọng liên quan đến tính toán thông số và thiết kế hệ thống tưới phù hợp cho cây trồng.

Tưới nước có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng và năng suất của cây trồng. 

1. Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng nước tưới

Tiêu chuẩn đánh giá chất lượng nước tưới cây hoàn toàn khác với các tiêu chuẩn dành cho nước uống. Chất lượng và thành phần của nước tưới ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cây, cấu trúc đất và cả hệ thống tưới tiêu.

Theo đó, chất lượng nước tưới được đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn như sau:

• Độ pH của nước
• Độ mặn của nước
• Độ cứng của nước
• Độ kiềm của nước
• SAR (Sodium Adsorption Ratio) - Tỷ lệ hấp thụ natri, đây là giá trị biểu thị cho tỷ lệ giữa các ion natri với hàm lượng các ion Canxi và ion Magie
• Nồng độ các dưỡng chất

>>> Xem thêm: Các tiêu chuẩn dùng để đánh giá chất lượng nước tưới.

2. Cách tính nhu cầu nước của cây ở mỗi giai đoạn sinh trưởng

Ở mỗi giai đoạn sinh trưởng, nhu cầu về nước của cây sẽ thay đổi. Nhu cầu về nước của cây là lượng nước mà cây cần để đáp ứng quá trình thoát hơi nước của bản thân và lượng nước thất thoát vào khí quyển do bốc hơi từ đất + bề mặt lá. Quá trình thoát hơi nước từ lá (transpiration) và sự bốc hơi nước từ đất (evaporation) được gọi là chung là thoát-bốc hơi nước (evapotranspiration, viết tắt là ET).

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ ET, nhưng chủ yếu là các điều kiện thời tiết bao gồm: nhiệt độ, độ ẩm và bức xạ.

Hơn nữa, để tính được nhu cầu nước của cây, chúng ta cần phải tính được 2 chỉ số gồm: ET tham chiếu & ET của cây. Công thức tính 2 chỉ số được trình bày chi tiết trong bài viết sau:

>>> Xem thêm: Cách xác định nhu cầu nước tưới của cây.

3. Cách xác định lượng nước cần tưới cho cây dựa trên độ ẩm đất

Độ ẩm hay hàm lượng nước có sẵn trong đất là yếu tố quan trọng đối với việc xác xác định lượng nước cần tưới cho cây.

Để xác định được độ ẩm của đất, chúng ta sử dụng 2 phương pháp gồm:

• Thứ nhất: Sử dụng cảm biến độ ẩm của đất (Soil moisture sensor). Đây là thiết bị cảm biến dùng để đo hàm lượng thể tích nước trong đất.
• Thứ hai: Sử dụng thiết bị quan trắc độ ẩm đất (Tensiometer). Đây là một thiết bị đo sức căng của nước trong đất chính xác và đáng tin cậy, làm cơ sở để xác định độ ẩm trong các tầng đất.

>>> Xem thêm: Cách sử dụng thiết bị đo độ ẩm đất.

4. Cách tính toán và thiết kế hệ thống tưới phù hợp điều kiện canh tác

Những trọng điểm chúng ta cần lưu ý khi lựa chọn hình thức tưới và cách tính toán các hệ số cần thiết cho việc thiết kế hệ thống tưới bao gồm:

4.1. Xác định đặc điểm thiết kế của hệ thống tưới

Các yếu tố quyết định đặc điểm của hệ thống tưới gồm có:

• Kết cấu đất như thế nào? Đất có thể giữ được bao nhiêu nước?
• Diện tích của khu tưới là bao nhiêu?
• Địa thế của khu tưới?
• Có phân khu tưới thành nhiều khu nhỏ không?
• Mật độ trồng cây?
• Hệ thống rễ cây cắm sâu bao nhiêu?
• Nhu cầu nước tưới của cây trồng?
• Nguồn cung cấp nước? Chất lượng nước như thế nào?
• Chi phí thiết kế dự trù, bao gồm vật tư và nhân công là bao nhiêu?

4.2. Lựa chọn hình thức tưới

Có 3 hình thức tưới phổ biến là: tưới bề mặt (surface irrigation), tưới trên cao (overhead irrigation) và tưới cục bộ (localized irrigation).

Mỗi hình thức tưới có những ưu điểm và hạn chế nhất định. Tùy thuộc vào điều kiện đất trồng, lượng nước tại địa phương, khí hậu,... mà chúng ta sẽ lựa chọn hình thức tưới phù hợp nhất.

4.3. Cách tính các thông số cần thiết cho việc thiết kế hệ thống tưới

Bao gồm các chỉ số: Lưu lượng nước tưới, thời gian tưới, hệ số tưới đồng đều.

>>> Xem thêm: Thiết kế hệ thống tưới cây.

5. Hệ thống tưới nhỏ giọt và những điều cần biết

Tưới nhỏ giọt là hệ thống tưới có nguồn gốc từ Israel, giúp tiết kiệm nước và phân bón bằng cách cho nước tưới nhỏ giọt từ từ vào vùng rễ của cây hoặc là nhỏ lên bề mặt của đất (gần vị trí của cây).

Tuy nhiên, việc ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt không chỉ đơn thuần là lắp đặt ống dẫn nước mà còn đòi hỏi chúng ta lựa chọn loại đầu nhỏ giọt phù hợp, tính toán khả năng phân bố nước, phòng tránh tắc nghẽn đầu nhỏ giọt,...

Tất cả các thông trên đều được trình bày chi tiết trong bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm: Ứng dụng hệ thống tưới nhỏ giọt.

Biên tập bởi Agmin.vn