Sự ra đời của các chất hóa học đã giúp con người đạt được nhiều thành tựu trong nông nghiệp, điển hình như năng suất cây trồng tăng cao vượt trội, sâu bệnh hại không có khả năng phát triển, đất trở nên màu mỡ hơn. Vì lẽ đó, công nghệ canh tác hóa học được xem là một cuộc cách mạng nông nghiệp lớn trên khắp thế giới. Tuy nhiên, các tác hại do phân bón hóa học gây ra cho môi trường lại không được chú ý.
Do vậy, không mất nhiều thời gian để chúng ta nhận ra rằng phương pháp canh tác dùng hóa chất thường đi kèm với rất nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe như ung thư, ô nhiễm nước, suy thoái đất và ảnh hưởng xấu đến vật nuôi. Đây chính là lúc, người nông dân quay trở lại với phương thức canh tác hữu cơ. Vậy cụ thể canh tác hữu cơ là gì? Và nó mang lại lợi ích gì cho con người và môi trường?
1. Canh tác hữu cơ là gì
Canh tác hữu cơ là một kỹ thuật, bao gồm việc trồng trọt và chăn nuôi theo một cách tự nhiên. Quá trình này không dùng các chất tổng hợp mà sử dụng vật liệu sinh học để duy trì độ phì nhiêu của đất và cân bằng hệ sinh thái, nhờ đó giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tránh lãng phí tài nguyên thiên nhiên.
Nói theo cách khác, canh tác hữu cơ là một phương pháp trồng trọt và chăm sóc cây trồng mà không sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu tổng hợp. Ngoài ra, cũng không có sự xuất hiện của sinh vật biến đổi gen.
Canh tác hữu cơ dựa trên các nguyên tắc nông nghiệp cân bằng sinh thái như luân canh cây trồng, phân xanh, chất thải hữu cơ, kiểm soát dịch hại sinh học, phụ gia khoáng và đá. Canh tác hữu cơ chỉ sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón có nguồn gốc từ tự nhiên và tránh sử dụng các loại phân bón và thuốc trừ sâu hóa dầu.
Liên Đoàn Quốc Tế Các Phong Trào Nông Nghiệp Hữu Cơ (gọi tắt là IFOAM) đã xác định mục tiêu của canh tác hữu cơ là:
“Nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất giúp bảo vệ tài nguyên đất, hệ sinh thái và con người. Nông nghiệp hữu cơ phát triển dựa trên hệ sinh thái, đa dạng sinh học và điều kiện địa lý, thay vì sử dụng các yếu tố hóa học độc hại. Nông nghiệp hữu cơ là sự kết hợp của truyền thống, đổi mới và khoa học để mang lại lợi ích cho môi trường và cân bằng lợi ích giữa hệ sinh thái và nhân loại”.
2. Phân biệt canh tác hữu cơ và canh tác thông thường
Đối với phương thức canh tác thông thường, trước khi gieo hạt, người nông dân sẽ phải xử lý hoặc hun trùng cánh đồng bằng hóa chất diệt nấm đặc trị. Đồng thời, người nông dân sẽ dùng phân bón có nguồn gốc từ dầu mỏ. Trong khi đó, đối với canh tác hữu cơ, người nông dân sẽ tăng độ phì nhiêu của đất trước khi gieo hạt bằng cách rắc các loại phân bón có nguồn gốc tự nhiên như: phân chuồng, bột xương hoặc phân bón vỏ sò.
Trước khi gieo hạt, thường người nông dân sẽ ngâm hạt giống trong thuốc diệt nấm và thuốc trừ sâu để ngăn chặn côn trùng và động vật gây hại. Hóa chất cũng được hòa vào nước tưới để ngăn chặn côn trùng ăn hạt giống đã trồng.
Trái lại, nông dân canh tác hữu cơ sẽ không ngâm hạt giống trong bất kỳ dung dịch hóa chất nào cũng như không tưới hạt mới trồng bằng nước có pha thêm hóa chất. Trên thực tế, phương thức canh tác hữu cơ thậm chí không tưới cây bằng nước công cộng, vốn thường chứa clo để diệt vi khuẩn. Thay vào đó, phương thức canh tác hữu cơ tưới cây bằng nước mưa tự nhiên hoặc tích trữ nước mưa để sử dụng trong những tháng khô hạn.
Khi hạt đã nảy mầm, người nông dân thông thường sẽ sử dụng thuốc diệt cỏ để tiêu diệt cỏ dại. Còn người nông dân canh tác hữu cơ sẽ diệt cỏ bằng các phương pháp vật lý, bằng lửa hoặc sử dụng động vật ăn cỏ, mặc dù những cách này khá tốn kém.
Và tất nhiên, phương thức canh tác thông thường sẽ gây ra tình trạng dư thừa lượng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ trong thực phẩm. Khi những chất này tích tụ lâu ngày trong cơ thể sẽ dẫn đến các bệnh nguy hiểm như là ung thư.
Như vậy, có thể tóm tắt sự khác biệt giữa canh tác thông thường & canh tác hữu cơ như sau:
Canh tác thông thường:
- Diệt nấm bằng hóa chất.
- Bón đất bằng phân bón có nguồn gốc dầu mỏ.
- Ngâm hạt giống trong thuốc trừ sâu tổng hợp.
- Tưới cây bằng nước có pha hóa chất
- Diệt cỏ bằng thuốc hóa học.
Canh tác hữu cơ:
- Bón đất bằng nguyên liệu tự nhiên như: phân chuồng, bột xương, vỏ sò.
- Diệt cỏ bằng cách thức vật lý, đốt lửa hoặc sử dụng động vật ăn cỏ.
- Tưới cây bằng nước mưa.
3. Tại sao nên chọn canh tác hữu cơ?
Dân số toàn cầu đang tăng vọt khiến cho việc đáp ứng nhu cầu lương thực trở nên vô cùng khó khăn. Do đó, nhu cầu cấp bách của thời đại là canh tác bền vững và sản xuất lương thực cho tất cả mọi người.
Cách mạng Xanh và công nghệ hóa chất đang mất dần lợi thế, bởi chi phí sản xuất tăng lên và sản sinh ra nhiều tác hại. Ô nhiễm và biến đổi khí hậu là những hệ quả của việc sử dụng các hóa chất có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch.
Trên hết, thực phẩm hữu cơ là lựa chọn tốt nhất cho sức khỏe. Sau đây là những lý do cụ thể vì sao chúng ta nên sử dụng thực phẩm hữu cơ:
3.1. Tích lũy lợi ích của chất dinh dưỡng
So với thực phẩm từ các trang trại thông thường, thực phẩm từ các trang trại hữu cơ chứa nhiều hơn các vitamin, enzym, khoáng chất và các vi chất dinh dưỡng khác. Điều này là do các trang trại hữu cơ được quản lý và nuôi dưỡng bằng các phương pháp bền vững.
Trên thực tế, một số nhà nghiên cứu trước đây đã thu thập và thử nghiệm các loại rau, trái cây và ngũ cốc từ cả trang trại hữu cơ và trang trại thông thường. Kết luận đưa ra là, các mặt hàng thực phẩm từ các trang trại hữu cơ có nhiều chất dinh dưỡng hơn so với các mặt hàng có nguồn gốc từ các trang trại thương mại hoặc thông thường. Nghiên cứu đã đi xa hơn để chứng minh rằng với cùng một lượng trái cây và rau quả, thì sản phẩm của trang trại hữu cơ cung cấp đủ lượng vitamin C hơn là trang trại thông thường.
3.2. Hạn chế GMO
Các thống kê cho thấy thực phẩm biến đổi gen (GMO) đang gây ra ảnh hưởng xấu cho thực phẩm tự nhiên với tốc độ thực sự đáng sợ. Nhất là khi không phải tất cả thực phẩm GMO đều được dán nhãn đầy đủ. Vì vậy, gắn bó với thực phẩm hữu cơ chính gốc là cách duy nhất để giảm thiểu những tác động nghiêm trọng này của GMO.
3.3. Hương vị tự nhiên và ngon hơn
Những người đã nếm thử thực phẩm hữu cơ đều chứng thực rằng chúng có hương vị tự nhiên và ngon hơn. Đây là kết quả của việc nuôi dưỡng và điều hóa đất tốt. Bởi lẽ, nông dân hữu cơ luôn ưu tiên chất lượng hơn số lượng.
3.4. Hỗ trợ trực tiếp cho nông nghiệp
Các phương pháp canh tác thông thường đã được hưởng trợ cấp lớn và thuế cắt giảm từ hầu hết các chính phủ trong những năm qua. Điều này đã khiến cho các loại thực phẩm thương mại tràn lan trên thị trường và làm gia tăng các căn bệnh nguy hiểm như ung thư.
Đã đến lúc chính phủ của các nước cần đầu tư vào công nghệ canh tác hữu cơ để hạn chế những vấn đề về môi trường và đảm bảo sự bền vững cho tương lai. Và bạn có thể góp phần thực hiện điều này bằng việc ưu tiên mua các mặt hàng thực phẩm có nguồn gốc hữu cơ.
3.5. Bảo tồn đa dạng nông nghiệp
Ngày nay, có rất nhiều loài cây nông nghiệp đã tuyệt chủng và đây thật sự là mối quan ngại rất lớn. Chỉ trong thế kỷ trước, ước tính có khoảng 75% sự đa dạng của các loài cây trồng nông nghiệp đã bị xóa sổ.
Việc chỉ nghiêng về một hình thức canh tác là một trong số những nguyên dẫn đến tình trạng này. Một ví dụ điển hình về khoai tây. Đã từng có nhiều giống khoai tây khác nhau trên thị trường, tuy nhiên hiện nay chỉ còn lại rất ít. Đây là một tình huống rất đáng lo ngại, bởi nếu sâu bệnh đã kháng chất hóa học thì chúng sẽ tiếp tục phá hủy những giống khoai tây còn lại, và chẳng bao lâu nữa, chúng ta sẽ không còn khoai tây để ăn. Đó là lý do tại sao chúng ta cần áp dụng canh tác hữu cơ để tạo ra các giống cây trồng kháng bệnh, kháng sâu hại nhằm đảm bảo một tương lai bền vững.
3.6. Hạn chế thuốc kháng sinh, thuốc và hormone tăng trưởng trong các sản phẩm từ động vật
Sữa và thịt thương mại rất dễ bị nhiễm các chất nguy hiểm. Thống kê trên một tạp chí của Mỹ đã tiết lộ rằng: hơn 90% hóa chất mà dân số tiêu thụ có nguồn gốc từ thịt và các sản phẩm từ sữa.
Theo một báo cáo của Cơ Quan Bảo Vệ Môi Trường (EPA), phần lớn thuốc trừ sâu mà người dân tiêu thụ bắt nguồn từ thịt gia súc, thịt và trứng gia cầm, cá và các sản phẩm từ sữa của động vật.
Nguyên nhân khiến gia súc, gia cầm nhiễm độc tố là do chúng ăn các thức ăn chứa hóa chất và bị tiêm vào cơ thể các loại thuốc, kháng sinh và hormone tăng trưởng. Đối với con người, những hóa chất này gây ra rất nhiều biến chứng về di truyền, nguy cơ ung thư, sự phát triển của khối u và các biến chứng khác khi bắt đầu dậy thì.
Biên tập bởi Agmin.vn
